
Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody „Salamandra” opracowało i opublikowało drugie wydanie książki „CITES w Polsce i Unii Europejskiej – podręcznik dla praktyków. Pozycję tę można uzyskać w biurze Towarzystwa.
Zasady prawne regulujące w naszym kraju handel i komercyjne wykorzystywanie roślin i zwierząt należących do gatunków zagrożonych wyginięciem są dość złożone. Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej na przepisy krajowe oraz zasady wynikające z Konwencji o Międzynarodowym Handlu Dzikimi Zwierzętami i Roślinami Gatunków Zagrożonych Wyginięciem (CITES) nałożyły się jeszcze rozporządzenia Rady i Komisji Europejskiej. Skuteczne przestrzeganie tych przepisów wymaga dobrej orientacji w zawiłościach prawnych. Długo brakowało na naszym runku polskojęzycznej pozycji książkowej, która omawiałaby w miarę kompleksowo to zagadnienie.
Pierwsza wersja podręcznika „Salamandry” ukazała się w roku 2010. Była kierowana przede wszystkim do osób, które z różnych przyczyn miewały praktyczny kontakt z handlem zagrożonymi gatunkami. Prawie cały ówczesny nakład trafił do przedstawicieli organów egzekwujących prawo – policji, prokuratur oraz służby celnej. Autorzy przedstawili regulacje dotyczące zasad przewożenia okazów chronionych gatunków przez granicę, ich przetrzymywania, transportu, rejestracji, a także komercyjnego wykorzystywania na terenie Unii. Omawiając poszczególne zagadnienia zebrali i omówili wspólnie dotyczące ich przepisy, rozrzucone po różnych aktach prawnych. Starali się przy tym stosować wykładnię przyjmowaną przez polskie organy CITES oraz interpretacje dominujące w innych krajach Unii Europejskiej.
W ciągu ostatnich 6 lat w przepisach zaszły znaczne zmiany. Dotyczy to zarówno rezolucji CITES, przepisów Unii Europejskiej, jak i niektórych przepisów krajowych. Zmiany dotyczyły też skali i formy komercyjnego obrotu chronionymi gatunkami. Dlatego autorzy z „Salamandry” podjęli się zadania aktualizacji podręcznika. Wydana w czerwcu 2016 r. pozycja uwzględnia stan prawny, który jest aktualny do dziś (koniec lipca 2016). W drugim wydaniu dodano także opisy kilku szczegółowych zagadnień, jak przewóz przez granicę instrumentów muzycznych, wymiana okazów między instytucjami naukowymi, obrót drewnem czy handel internetowy. Znacząco rozbudowano także słownik pojęć związanych z CITES.
Podręcznik ten nie jest lekturą łatwą i przyjemną. Na jego 280 stronach omówiono nieraz bardzo skomplikowane zagadnienia. Choć autorzy dokładali starań, by używać języka powszechnie zrozumiałego, nie można było uniknąć nazw fachowych czy precyzyjnych sformułowań prawniczych. Większość z nich została jednak objaśniona – czy to w tekście podręcznika, czy w słowniku na jego końcu.
Podobnie jak w przypadku pierwszego wydania, większość nakładu trafiła do organów odpowiedzialnych za przestrzeganie przepisów. Jednak pewna liczba egzemplarzy jest wciąż jest dostępna dla innych osób, na przykład prowadzących działalność regulowaną przez te przepisy (hodowców zwierząt, prowadzących handel różnego rodzaju okazami gatunków chronionych itp.), często przewożących lub przesyłających takie okazy przez granice (muzyków, naukowców), albo spotykających z tymi zagadnieniami podczas swojej pracy zawodowej (pracownicy starostw prowadzący rejestry zwierząt, powiatowi lekarze weterynarii, pracownicy regionalnych dyrekcji ochrony środowiska prowadzący kontrole ogrodów zoologicznych itp.). Nawet „przeciętny Kowalski” może tu znaleźć omówienia wielu interesujących zagadnień, jak np. informacje dotyczące zasad postępowania w przypadku znalezienia porzuconego czy zagubionego zwierzęcia.
Podręcznik wydano dzięki wsparciu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska oraz Międzynarodowej Fundacji na rzecz Dobrostanu Zwierząt (IFAW). Publikację w formacie <pdf> można pobrać na http://www.salamandra.org.pl/publikacje.html